با توجه به سردسیر بودن منطقه، کشاورزی به صورت فعلی انجام می­شود. اهالی ساکن در این منطقه فصل طولانی سرما را در خانه­های خود به سر می­برند و این موجب انجام هنرهای سنتی، صنایع دستی، به ویژه قالی و گلیم بافی می‌شود و تولید این صنایع بیشتر در خانواده­های روستایی رایج است. در کردستان از سه مرکز قالیبافی می­توان نام برد. یکی شهر سنندج و روستاهای اطراف، دیگر بیجار و روستاهای اطراف و سوم مردم کلیایی، گورانی، جافی، کلهر، سنجابی

سنندج

الف) سابقه قالیبافی:

سابقه قالیبافی سنندج که قبلاً سنه نامیده می­شد، در 150 کیلومتری شمال غربی همدان در دره­ای سبز واقع شده و از زمستان­های سردی برخوردار است. (سنه دژ) اسم اصلی و محلی شهر سنندج است به معنای قله­ای در پای کوه. مورخین می­نویسند از چند قرن پیش کردهایی که در اطراف سنندج سکنی داشته­اند به کار قالیبافی مشغول بوده­اند. قالی و قالیچه سنندج عمدتاً یک پود و ترکی باف است ولی هم اکنون بیشتر به صورت دو پوده بافته می­شود. نقش ماهی هراتی با متن کرم سرمه­ای و لاکی در چهار یا پنج متن به صورت لوزی با ترنجی به شکل هندسی درون آن هم با نقش ماهی هراتی مزین شده بافته می­شود و آن را نقش کلاه فرنگ می­نامند.

نقش ماهی هراتی قبلاً در ایران رواج زیادی داشته این نقش چنانچه از نامش برمی­آید از خراسان قدیم سرچشمه گرفته. در حال حاضر از نقش ماهی هراتی با تغییراتی در قالی­های اراک، خوی، ایلات بختیاری، مشهد، همدان، سراب، اردبیل، بیرجند، مود، تکاب، زنجان، بیجار، تبریز، قائن، بلوچ، هریس، روستانشینان فارس.

حاشیه این فرش­ها دارای نقش خاصی است که به آن طرح خرچنگی، لاکپشتی یا سمندری می­گویند. در گذشته در سنندج نقش­ها متنوع­تر بوده؛ نقش وکیلی، گل و بلبل، گل محمّدی و گل میرزاعلی

اندازه فرش­های سنندج به صورت پادری، زرع و نیم کناره قالیچه و شش متری و کمتر نه متری دیده می­شود. اکثراً از نقش کلاه فرنگ استفاده می­کنند. رجشمار فرش­های سنندج از 20 تا 35 و گاهی 40 رج دیده می­شود.

رنگ­آمیز عمدتاً سرمه­ای، کرم و لاکی می­باشد. ولی در اکثر قالی­ها از رنگ­های زمینه کرم، زمینه لاکی در متن­های چهارگانه، پنج گانه استفاده می­شود. در سنندج اکثراً از دستگاه­های فندک دار استفاده شده، در عین حال قالیچه و زرع و نیم سنندج از صادرات خوبی برخوردار است. در فرش­های سنندج علیرغم اینکه ترکی باف است شیرازه سرخود است.

ب) مشخصات ظاهری فرش­های سنندج

1-طرح­های غالب، نقش کلاه فرنگ، نقش وکیلی، گل میرزاعلی

2-رنگ غالب سرمه­ای، کرم.

3-اندازه­های غالب کوچک پارچه، گاهاً 6 متری.

4-سبک بافت ترکی (گلیمه هر چین دوپود، سرریشه­ها آزاد، شیرازه متصل)

5-در فرش­های سنندج ابریشم استفاده نمی­شود.

6-چله­ها از نخ پنبه، پرز از پشم.

تصویر کلاه فرنگ سنندج